WYDARZENIA / UDÁLOSTI

Imprezy Regionalne

Gminny Ośrodek Kultury w Jeleśni od kilkudziesięciu lat pod koniec stycznia w niedzielę zaprasza mieszkańców gminy Jeleśnia oraz turystów na Gody Jeleśniańskie do sali GOK Jeleśnia. Jest to okazja do wspólnego pokolędowania młodego i starszego pokolenia, sposób na integrację wielopokoleniową poprzez winszowania noworoczne, śpiewanie kolęd i przedstawienia jasełkowe. Przez kilka ostatnich lat impreza pod nazwą Kolędowanie w Jeleśni przenosiła się do Starej Karczmy w Jeleśni lub pod nazwą Kolędowanie w Korbielowie do Karczmy pod Borami w Korbielowie. Kolędowanie w karczmach było uzasadnione próbą lepszego dotarcia do turysty, który tam zatrzymuje się na posiłek po nartach. W trakcie tych kolędowań występują nasze zespoły kolędnicze i regionalne. Gościliśmy wielokrotnie: dzieci z Przedszkola nr 1 w Jeleśni z kolędami i powinszowaniami, a dzieci z zespołu Promyczki ze Stowarzyszenia Promyk przy Przedszkolu w Przyborowie, zespoły regionalne Romanka i Romanecka z Sopotni Małej, Jedlicki i Góralskie Nutki z Pewli Wielkiej, Jaworzyna z Przyborowa, kapele góralskie: Eśta, Boracza, grupy śpiewacza KGW Krzyżówki, Korbielów, Zofię i Józefę Sordyl z Korbielowa, Annę Dunat i Juliannę Adamek z Pewli Wielkiej. Zespoły regionalne kolędują także w kościołach w swoich miejscowościach podczas pasterki i  podczas niedzielnych mszy św. w styczniu.

Regionální akce

Kulturní středisko obce Jeleśnia zve v neděli obyvatele obce Jeleśnia a turisty do sálu GOK Jeleśnia již několik desítek let. Je to příležitost pro mladé i starší generace ke společnému zpívání vánočních koled, cesta k vícegenerační integraci prostřednictvím novoročních přání, zpívání vánočních koled a betlémových her. Na posledních pár let se akce s názvem Koledování v Jeleśni přesunula do Starého hostince v Jeleśni nebo pod názvem Koledování v Korbielówě do Karczmy pod Borami v Korbielowě. Koledování v hostincích bylo odůvodněno snahou lépe se dostat k turistovi, který se tam po lyžování zastaví na jídlo. Při těchto koledování vystupují naše kolednické a regionální kapely. Hostili jsme mnohokrát: děti z Mateřské školy č. 1 v Jeleśni s koledami a gratulacemi a děti z kapely Promyczki ze spolku Promyk při Mateřské škole v Przyborówě, regionální kapely Romanka a Romanecka ze Sopotnia Mała, Jedlicki a Góralskie Nutki z Pewla. Wielka, Jaworzyna z Przyborówa, horalé: Eśta, Boracza, pěvecké skupiny KGW Krzyżówki, Korbielów, Zofia a Józefa Sordyl z Korbielówa, Anna Dunat a Julianna Adamek z Pewla Wielka.

Regionální kapely také zpívají koledy v kostelech ve svých městech při půlnoční mši a při nedělních mších. v lednu.

Kolędowanie w Sopotni Małej

Zwyczaj kolędowania Trzech Króli w Sopotni Małej sięga dawnych czasów i trwa po dzień dzisiejszy. W obrzędach Trzech Króli występowali pełnoletni mężczyźni z muzykantami, Aniołem, Żydem i Augustem. Śpiewali oni kolędy, składali życzenia domownikom, a za otrzymane datki zapraszali na wspólną zabawę w remizie, gdzie głównie zaproszeni byli mieszkańcy, których domy odwiedzali. Żyd i August nie wchodzili do domów, zabawiali publiczność na zewnątrz, szczególnie dzieci i dziewczyny. Taki obchód wsi trwał trzy dni. W okresie II wojny światowej okupanci niemieccy zakazali obchodów wszelkich uroczystości i zabaw, zresztą ludność ze wsi została bestialsko wysiedlona, wywieziona do lagrów na przymusowe roboty do Niemiec lub zamordowana. Po odzyskaniu niepodległości tradycja wróciła. Przerwano ją na dziesięć lat od 1994 – 2004 roku.

Dzięki Zespołowi Regionalnemu "Romanka" do Sopotni Małej wróciła tradycja Trzech Króli 6 stycznia 2005 roku. Trzej Królowie Sopotniańscy z Zespołu Regionalnego ROMANKA w Sopotni Małej kultywują autentyczny zwyczaj kolędowania od domu do domu w Sopotni Małej.  Natomiast w roku 2008  zorganizowano po raz pierwszy w Sopotni Małej imprezę folklorystyczną KOLĘDOWANIE W SOPOTNI MAŁEJ. Organizatorami tej imprezy są Gminny Ośrodek Kultury w Jeleśni, Stowarzyszenie Społeczno- Kulturalne Romanka w Sopotni Małej, Koło Gospodyń Wiejskich w Sopotni Małej, Ochotnicza Straż Pożarna w Sopotni Małej, Sołtys Sołectwa Sopotnia Mała.

Jest to imprezą mająca na celu pielęgnację tradycji kolędniczych na Żywiecczyźnie, a w szczególności unikatowej tradycji Trzej Królowie Sopotniańscy oraz Krowa prezentowanej przez Zespół Regionalny Romanka z Sopotni Małej. Impreza rozpoczyna się korowodem kolędników w plenerze od przystanku u Waśki do Domu Strażaka w Sopotni Małej. Następnie w Domu Strażaka odbywa się kolędowanie w izbie.

Koledování v Sopotnia Mała

Zvyk koledování Tří králů v Sopotnia Mała sahá až do starověku a trvá dodnes. Obřady Zjevení Páně představovaly dospělé muže s hudebníky, anděla, žida a Augusta. Zazpívali vánoční koledy, popřáli členům domácnosti a za přijaté dary je pozvali na společnou párty do hasičské zbrojnice, kam byli pozváni především obyvatelé, jejichž domy navštívili. Žid a August nevstupovali do domů, bavili veřejnost venku, zejména děti a dívky. Tato prohlídka obce trvala tři dny. Za 2. světové války němečtí okupanti zakázali veškeré oslavy a zábavy, navíc bylo obyvatelstvo obce brutálně vysídleno, odvlečeno do táborů nucených prací v Německu nebo zavražděno. Po znovuzískání nezávislosti se tradice vrátila. Od roku 1994 do roku 2004 byla na deset let přerušena.

Díky Oblastní skupině „Romanka“ se 6. ledna 2005 vrátila tradice Tří králů do Sopotnia Mała. Tři sopotňanští králové z Regionální skupiny ROMANKA v Sopotnia Mała pěstují v Sopotnia Mała autentický zvyk zpívání vánočních koled dům od domu. V roce 2008 byla poprvé v Sopotnia Mała uspořádána folklorní akce KOLEDOVÁNÍ V SOPOTNIA MAŁA. Organizátory této akce jsou Obecní kulturní středisko v Jeleśni, Společenský a kulturní spolek Romanka v Sopotnia Mała, Kruh venkovských hospodyň v Sopotnia Mała, Sbor dobrovolných hasičů v Sopotnia Mała, vedoucí obce Sopotnia Mała.

Jedná se o akci zaměřenou na výchovu kolednických tradic v regionu Żywiec, zejména jedinečné tradice Tří sopotňských králů a krávy v podání regionálního týmu Romanka ze Sopotnie Malé. Akce začíná průvodem koledníků pod širým nebem ze zastávky u Waśka k Hasičskému domu v Sopotnia Mała. V Hasičském domě se pak v komoře zpívá koledy.

Ostatki z Romanką

Zapusty, inaczej zwane karnawałem to okres trwający od Nowego Roku lub Trzech Króli, aż do środy popielcowej. Był to czas nieustannych zabaw, śpiewów czy kuligów, poprzedzający czterdziestodniowy post. Te zaledwie kilka tygodni obchodzono bardzo wesoło. Ludzie zbierali się przy wspólnej zabawie, do której obowiązkowo zaliczały się tańce i śpiewy tradycyjnych melodii ludowych wygrywanych przez okolicznych muzykantów. Stoły suto zastawiano słodkimi ciastami drożdżowymi. W Tłusty Czwartek zewsząd rozchodził się zapach pączków smażonych na smalcu, racuchów lub innych słodkich pyszności. Każdy jadł do syta, ponieważ wiedział, że pozostanie już tylko tydzień karnawału, a następna okazja do zabawy i zjedzenia czegoś tłustego, nadarzy się dopiero po poście. Spotkania taneczne trwały niemalże do ostatniej chwili, dając szansę pannom, które nie zdążyły znaleźć sobie kawalera w okresie karnawału. Był to, bowiem dogodny czas na ożenek lub zapowiedzi. Jeżeli jednak, którejś z dziewcząt na wydaniu nikt nie chciał poślubić, była ona narażona na śmiechy i dokuczliwe psoty ze strony rówieśników.

Zwyczaj ten związany jest ściśle z zapustami. Zachował się reliktowo w Sopotni Małej. Dawniej Niesopustnicy chodzili prawie całe trzy dni począwszy od ostatkowej niedzieli, kończąc na wtorkowym wieczorze. Współcześnie zobaczyć ich można już tylko we wtorek, w przeddzień środy popielcowej i to tylko po południu.

W skład grupy Niesopustników wchodzą wyłącznie mężczyźni. Powinni to być kawalerowie, ale obecnie chodzą również żonaci, są poprzebierani. W grupie jest koń, są debły, jest śmierć oraz dwie pielgrzymki, a także muzyka. Strój konia składa się z barwnej czapeczki kształcie fezu oraz konia, czyli zmyślnie wyrzeźbionego końskiego łba z konopną grzywą, doczepioną do jeźdźca. Wzorzysta, barwna spódnica służy koniowi, jako rząd i okrywa nogi jeźdźca. Śmierć odziana jest w białe prześcieradła, ma twarz pobielona mąką i groźnie wymachuje kosą. Debły z uczernionymi twarzami, w baranich czapkach, w kożuchach odwróconych na wierzch, przepasanych powrósłami ze słomy dzierżą w rękach krótkie sznurkowe bicze. Pielgrzymki są tylko dwie. Są to chłopcy ubrani w stroje kobiece. Noszą na głowie czerwone chustki. Ramiona i plecy zakrywają wielkimi kolorowymi chustkami, najczęściej w czerwonej tonacji, przyodziani są w spódnice Niesopustnicy z trzaskiem i hałasem biegną przez wieś, wstępując kolejno do domów. Na czele biegnie koń, zaczepiają przechodniów. Za oknami śpiewają gospodarzowi:

Gospodarzu kiedrozie
Nie trzymoj nos na mrozie
Gospodyni nie wpuści,
Bo się boi czeluści.
Przyszedłszy do domu, Niesopustnicy śpiewają na skoczną melodię:
Pokwolony Jezus Krystus
Prziszli my tu tańcowaj,
Nogi nom się pokrzywiły
Trzeba nom je naprawiaj.

W domu tańczą i śpiewają. Gospodarze częstują przybyłych jadłem i wódką. Gospodyni wsuwa do kobiałek przyniesionych przez pielgrzymki jajka, kiełbasę i datki pieniężne.  

Natomiast kobiety mężatki w Sopotni Małej tańczyły taniec bon na urodzaj kwacków. Wówczas w przeddzień środy Popielcowej, we wtorek w domach zbierała się grupa kobiet, aby uczestniczyć w obrzędowych śpiewach i tańcach. Zebrania te organizowały młode mężatki, których wesela odbyły się w okresie karnawałowym, poprzedzającym Zapusty. Spraszały one na poczęstunek zakropiony gorzałką dojrzałe kobiety, wkupując się poczęstunkiem w społeczność niewiast w grono gospodyń. Po poczęstunku następowały wspólne śpiewy i tańce.W tańcach nie uczestniczyli mężczyźni. Tańczono na urodzaj kwacków, lnu, maku, kapusty, aby rośliny te, których uprawą zajmowały się wyłącznie kobiety darzyły się i rosły wysoko Później przychodzili mężczyźni i parami tańczono konia.

Zbytky s Romankou

Masopust, jinak také karneval, je období trvající od Nového roku nebo Tří králů do Popeleční středy. Byla to doba neustálých her, zpívání a jízd na saních, které předcházely čtyřicetidennímu půstu. Těchto několik týdnů bylo oslaveno velmi vesele. Lidé se scházeli ke společné zábavě, k níž nutně patřil tanec a zpěv tradičních lidových melodií v podání místních muzikantů. Stoly byly bohatě prostřeny sladkými kynutými koláčky. Na Tučný čtvrtek se všude rozléhala vůně koblih smažených na sádle, palačinek či jiných sladkých dobrot. Všichni se dosyta najedli, protože věděli, že zbývá už jen týden masopustu a další příležitost zahrát si a sníst něco mastného přijde až po půstu. Taneční setkání trvala téměř do poslední chvíle a dala tak šanci slečnám, kterým se o masopustu nepodařilo najít mládence. Byl to vhodný čas na svatbu nebo oznámení. Pokud se však jedna z dívek v otázce nikdo nechtěl provdat, byla vystavena smíchu a škádlivým žertům svých vrstevníků. Tento zvyk úzce souvisí s masopustem. Dochoval se jako relikvie v Sopotnia Mała. V minulosti jeli Insolents téměř tři dny, počínaje minulou neděli a končit v úterý večer. Dnes je můžete vidět jen v úterý, den před Popeleční středou a pak až odpoledne. Skupinu Insolventů tvoří pouze muži. Měli by být mládenci, ale teď jsou také ženatí, jsou vystrojení. Ve skupině je kůň, jsou tam dvojníci, je tam smrt a dvě poutě a také hudba. Kostým koně se skládá z barevné čepice ve tvaru fezu a koně, tedy důmyslně vyřezávané koňské hlavy s konopnou hřívou připevněnou k jezdci. Vzorovaná barevná sukně slouží koni jako řada a zakrývá nohy jezdce. Smrt je oděna do bílých prostěradel, tvář zbělenou moukou a výhružně máchá kosou. Duby se zčernalými tvářemi, v kloboucích z ovčí kůže, v ovčích kabátcích obrácených naruby, opásané slaměnými provazy, drží v rukou bičíky s krátkými tětivami. Jsou jen dvě poutě. Jsou to chlapci oblečení v ženských šatech. Na hlavách nosí červené šátky. Ramena a záda si zakrývají velkými barevnými šátky, nejčastěji v červených tónech, nosí sukně. V čele běží kůň a obtěžuje kolemjdoucí. Za okny zpívají hostiteli:

Vážený hostiteli

Nenechávej můj nos v chladu

Hosteska nedovolí

Protože se bojí propasti.

Když se Insolents vracejí domů, živě zpívají:

Požehnaný Ježíš Kristus

Přišli jsme sem tančit

Nohy se mi cukaly

Musíme je opravit.

Tančí a zpívají doma. Hostitelé pohostí nově příchozí jídlem a vodkou. Hosteska vkládá vejce, klobásu a peněžní dary do košíků, které přinesli poutníci.

Na druhé straně vdané ženy v Sopotnia Mała tančily tanec Bon pro sklizeň šarlatánů. Potom, v předvečer Popeleční středy, v úterý, se skupina žen shromáždila v domech, aby se zúčastnila rituálního zpěvu a tance. Tato setkání pořádaly mladé vdané ženy, jejichž svatby se konaly v období masopustu před Zapusty. Pozvali zralé ženy na občerstvení pokropené chlastem a kupovali se do společenství žen ve skupině hospodyněk. Po občerstvení následoval společný zpěv a tanec, muži se tanců neúčastnili. Tancovalo se o sklizni šarlatánů, lnu, máku, zelí, aby tyto rostliny, které pěstovaly pouze ženy, srostly a rostly do výšky, později přicházeli muži a tančili koně ve dvojicích.

KONKURS NA PALMĘ WIELKANOCNĄ

Gminny Ośrodek Kultury w Jeleśni przygotowuje się do Niedzieli Palmowej i Świąt Wielkanocnych przez okres postu. Na zajęciach kółka plastycznego  dzieci wykonują ozdoby świąteczne: zajączki, jajka, baranki- ozdabiane w fantastyczny sposób. Z prac tych dzieci urządzają wystawę. Co roku w Gminnym Ośrodku Kultury w Jeleśni odbywają się również wielkanocne warsztaty folklorystyczne „Wielkanoc w tradycji naszych przodków”, organizowane wspólnie ze Starostwem Powiatowym w Żywcu. Instruktorzy uczą wykonywania tradycyjnych palm wielkanocnych oraz zdobienia jaj wielkanocnych.                        W warsztatach biorą udział uczniowie szkół z gminy Jeleśnia oraz panie z KGW z całej gminy.

Od kilku lat w szkole w Sopotni Małej odbywają się również warsztaty folklorystyczne, poświęcone palmie wielkanocnej. Instruktorami warsztatów są: Jan Gąsiorek- folklorysta z Żywca, Grażyna Patera- dyrektor GOK Jeleśnia oraz twórczynie ludowe z Sopotni Małej: Zofia Ważka, Maria Jafernik, Teresa Duraj, Zofia Białek. Następnie od kilku lat w Niedzielę Palmową w kościele w Sopotni Małej organizowany jest konkurs na palmę wielkanocną.

Od roku 1988 Gminny Ośrodek Kultury w Jeleśni wraz z Parafią Rzymsko- Katolicką p.w. św. Wojciecha w Jeleśni są organizatorami Konkursu Palm Wielkanocnych Komisja konkursowa oceniająca palmy, zwraca szczególną uwagę na zgodność tradycji w zakresie kształtu i zastosowanych materiałów: rośliny zimozielone- barwinek, jodła, kopytnik, kwitnąca leszczyna, wilcze łyko, cis, jałowiec, również naturalne kwiaty wiosny oraz sposób zdobienia- kwiaty i wstążki z bibuły krepiny.

SOUTĚŽ O VELIKONOČNÍ PALMU

Komunální kulturní středisko v Jeleśni se připravuje na Květnou neděli a Velikonoce v období půstu. Během hodin výtvarného kroužku děti vyrábí vánoční ozdoby: zajíčky, vajíčka, beránky - fantasticky zdobené. Práce dětí tvoří výstavu. V Komunálním kulturním středisku v Jeleśni se každoročně konají také velikonoční folklorní dílny „Velikonoce v tradici našich předků“, pořádané společně s Okresním úřadem v Żywici. Instruktoři učí, jak vyrábět tradiční velikonoční palmy a zdobit velikonoční vajíčka. Workshopů se účastní studenti školy z obce Jeleśnia a dámy z KGW z celé obce.

Folklórní dílny věnované velikonoční palmě se již několik let konají také na škole v Sopotnia Mała. Lektoři workshopu jsou: Jan Gąsiorek - folklorista ze Żywiec, Grażyna Patera - ředitelka GOK Jeleśnia a lidoví umělci ze Sopotnia Mała: Zofia Ważka, Maria Jafernik, Teresa Duraj, Zofia Białek. Na Květnou neděli se pak již několik let v kostele v Sopotnia Mała pořádá soutěž o velikonoční palmu.

Od roku 1988 funguje Obecní kulturní středisko v Jeleśni spolu s Římskokatolickou farností Svatý. Wojciecha v Jeleśni jsou pořadateli soutěže Velikonoční palmy, soutěžní porota hodnotící palmy věnuje zvláštní pozornost souladu tradic z hlediska tvaru a použitých materiálů: stálezelené rostliny - brčál, jedle, kopyto, kvetoucí líska, vlčí lýko, tis, jalovec, také přírodní jarní květiny a způsob zdobení - květiny a stuhy z krepového papíru.

REDYK W KORBIELOWIE

W Korbielowie obok przejścia granicznego od dwudziestu lat odbywa się impreza folklorystyczna mająca na celu promocje owczarstwa na Żywiecczyźnie. Impreza organizowana jest zawsze w majową sobotę. Bierze w niej udział co roku kilkaset osób, zarówno mieszkańców naszej gminy oraz bardzo wielu turystów. Na imprezę składają  się pokazy związane z mieszaniem owiec, ich dojem i przetwórstwem mleka owczego oraz występy zespołów regionalnych i kapel góralskich z Gminy Jeleśnia. 

Rozpoczęcie wiosennego wypasu owiec noszącego miano redyku ma charakter uroczystego obrzędu, ceremoniału pełnego magii, wypełnienia świętych zwyczajów, których spełnienie gwarantowało wszelką pomyślność w gazdowaniu na hali. Głównym punktem redyku jest obrzęd mieszania owiec, którego celem jest ze zwierząt będących własnością szeregu właścicieli uformowanie jednego stada, którym możliwe będzie sprawne sterowanie.

Redyk w Korbielowie rozpoczyna się uroczystą polową Mszą Świętą sprawowaną przez miejscowego proboszcza. Owce na hale prowadzone są przez barwny korowód składający się z konnego wozu, ciągniętego przez odświętnie przystrojone konie. Na wozie przywiezione zostają zdziorty (naczynia) potrzebne w bacówce. Towarzyszy im kapela ludowa i śpiew kobiet z Kół Gospodyń Wiejskich z Gminy Jeleśnia.

Imprezie towarzyszy wystawa i kiermasz sztuki ludowej. Twórcy ludowi z gminy  prezentują i sprzedają wyroby rękodzieła ludowego- bukiety z bibuły krepiny, zabawki ludowe, hafty, swetry i kopytka z owczej wełny. Panie z KGW prezentują swoje umiejętności kulinarne. Można degustować tradycyjne potrawy regionalne: kwaśnicę góralską, chleb ze smalcem, wyroby z mleka owczego: oscypki, bundz, bryndzę.

REDYK V KORBIELÓW

V Korbielówě vedle hraničního přechodu se již dvacet let koná folklorní akce zaměřená na propagaci chovu ovcí v regionu Żywiec. Akce se koná vždy v květnovou sobotu. Každoročně se ho účastní několik stovek lidí, jak obyvatel naší obce, tak i mnoho turistů. Součástí akce jsou přehlídky spojené s mícháním ovcí, jejich dojením a zpracováním ovčího mléka, ale i vystoupení regionálních kapel a horalských kapel z Komuny Jeleśnia.

Začátek jarní pastvy ovcí, známý jako redyk, je slavnostní ceremoniál, obřad plný kouzel, plnění posvátných zvyků, jejichž plnění zaručovalo veškeré úspěchy v hospodaření na pastvě. Hlavním bodem redyku je ceremoniál míchání ovcí, jehož smyslem je sestavit ze zvířat více majitelů jedno stádo, které bude možné efektivně ovládat.

Redyk v Korbielówě začíná slavnostní polní mší, kterou celebruje místní farář. Ovce na pastviny vede pestrý průvod tvořený koňským povozem taženým slavnostně vyzdobenými koňmi. Zdziorty (nádobí) potřebné v pastýřské chýši se přiváží na voze. Doprovází je lidová kapela a zpěv žen z Kruhů venkovských hospodyň z obce Jeleśnia.

Akci doprovází výstava a jarmark lidového umění. Lidoví umělci z obce prezentují a prodávají lidové výrobky - kytice z krepového papíru, lidové hračky, výšivky, svetry a kopyta z ovčí vlny. Dámy z KGW prezentují své kuchařské umění. Můžete ochutnat tradiční regionální jídla: kyselou polévku, chléb se sádlem, výrobky z ovčího mléka: oscypek, bundz, bryndzu.

DNI JELEŚNI

Dni Jeleśni są największą, najbardziej prestiżowa imprezą kulturalną gminy Jeleśnia. Odbywają się co roku w drugiej połowie lipca, czyli w pełni sezonu turystycznego i trwają przez 2 dni (sobota i niedziela). Jest to impreza masowa, gromadząca po kilka tysięcy osób każdego dnia. Odbywa się na placu obok Urzędu Gminy w Jeleśni.

Na dużej estradzie specjalnie rozłożonej dla potrzeb tej imprezy występują kapele góralskie, zespoły folklorystyczne, wokalne i taneczne z naszej gminy. Od kilkunastu lat w imprezie tej uczestniczą zespoły folklorystyczne ze Słowacji. Największe tłumy publiczności przyciągają jednak występy znanych gwiazd polskiej sceny. Impreza trwa do późnych godzin nocnych. Tłumy publiczności bawią się podczas festynu tanecznego z udziałem zespołów muzycznych.

Dodatkowo na sali GOK organizowane są wystawy: łowiecka, malarstwa, fotografii, a plenerze wystawa i kiermasz sztuki ludowej- wyrobów wikliniarskich, zabawki drewnianej, zdobnictwa bibułkowego. Przeprowadzane są konkurencje sprawnościowe dla dzieci i dorosłych, takie jak cięcie drewna,przeciąganie liny. Dzieci mogą zabawić się w  lunaparku. Wiele produktów regionalnych można kupić na jarmarku jeleśniańskim oraz jarmarku żywności ekologicznej i produktów regionalnych. Ogromnym zainteresowaniem cieszą się pokazy ratownictwa Straży Pożarnej.

DNY ŠPERKŮ

Dny Jeleśnia jsou největší a nejprestižnější kulturní akcí obce Jeleśnia. Konají se každoročně v druhé polovině července, tedy v plné turistické sezóně, a trvají 2 dny (sobota a neděle). Je to masová akce, na které se každý den shromáždí několik tisíc lidí. Koná se na náměstí vedle Obecního úřadu v Jeleśni.

Horalské kapely, folklorní, vokální a taneční skupiny z naší obce vystupují na velkém pódiu, speciálně připraveném pro tuto akci. Folklórní soubory ze Slovenska se této akce účastní již několik let. Největší davy diváků však přitahují vystoupení slavných hvězd polské scény. Párty trvá do pozdních nočních hodin. Při tanečním festivalu se baví davy diváků za účasti hudebních kapel.

Dále se v sále korejské vlády pořádají tyto výstavy: lov, malba, fotografie, v přírodě výstava a veletrh lidového umění - proutěné výrobky, dřevěné hračky, dekorace z hedvábného papíru. Pořádají se kondiční soutěže pro děti i dospělé, např. řezání dřeva, přetahování lanem. Děti se mohou pobavit v zábavním parku. Mnoho regionálních produktů lze zakoupit na veletrhu Jeleśnia a veletrhu biopotravin a regionálních produktů. Velmi oblíbené jsou hasičské ukázky.

HOŁDYMAS GAZDOWSKI

Dawniej Hołdymasy wyprawiali gospodarze po zakończeniu ważniejszych prac w gospodarstwie, np. po żniwach, wykopkach, sianokosach, co oznaczało lepsze "jodło", dobrą zabawę z tańcami przy dźwiękach muzyki ludowej. Nawiązując do tej tradycji Gminny Ośrodek Kultury w Jeleśni w  październiku zaprasza rolników, baców oraz panie z 9 Kół Gospodyń Wiejskich działających na terenie Gminy Jeleśnia do wspólnej zabawy organizując imprezę folklorystyczną, mającą na celu promocje rolnictwa na Żywiecczyźnie- Hołdymas Gazdowski.

Rolnicy otrzymują od Wójta Gminy Jeleśnia podziękowania za ogromny trud i wielki wkład pracy w kultywowanie rolnictwa na  beskidzkiej wsi. W trakcie imprezy odbywa się degustacja potraw regionalnych przygotowanych przez panie z KGW z Gminy Jeleśnia. Imprezie towarzyszy również wystawa rękodzieła ludowego– bukiety z bibuły krepiny, zabawki ludowe, hafty, swetry i kopytka z owczej wełny. Jak to niegdyś bywało imprezie towarzyszą występy kapel góralskich, obfitujące w zdrowy, góralski humor.

W trakcie imprezy rozgrywany jest  Turniej Wsi o Puchar Wójta Gminy Jeleśnia. Przeprowadzane są konkurencje sprawnościowe nawiązujące do tradycji gospodarskich: pije Kuba do Jakuba, rzucanie ziemniaków, ubijanie piany z białka, przebieranie się, jedzenie ciastka z masą.

HOŁDYMAS GAZDOWSKI

Holdymas v minulosti pořádali hostitelé po dokončení důležitějších prací na statku, např. po sklizni, kopání, senoseči, což znamenalo lepší „jedličku“, dobrou zábavu s tancem za zvuků lidové hudby. V souladu s touto tradicí zve Kulturní středisko obce v Jeleśni farmáře, pastýře a ženy z 9 Kruhů venkovských hospodyň působících v obci Jeleśnia, aby se společně pobavili uspořádáním folklorní akce zaměřené na podporu zemědělství v regionu Żywiec - Hołdymas Gazdowski.

Zemědělcům se dostává poděkování od hlavy obce Jeleśnia za jejich enormní úsilí a velký přínos k pěstování zemědělství na beskydském venkově. Během akce probíhá ochutnávka regionálních jídel připravovaných dámami z KGW z Komuny Jeleśnia. Akci doprovází také výstava lidových řemesel - kytice z krepového papíru, lidové hračky, výšivky, svetry a kopyta z ovčí vlny. Akci doprovází, jak už to bývá, vystoupení horalských kapel, plné zdravého horalského humoru.

Během akce se koná vesnický turnaj o pohár hlavy obce Jeleśnia. Konají se fitness soutěže odkazující na farmářské tradice: Kuba pije Jakubovi, hází brambory, šlehá pěnu z bílků, obléká se, pojídá koláče s máslem.

KONKURS RECYTATORSKI POETÓW I PISARZY REGIONU BESKIDZKIEGO IM. MAGDALENY ZAWADY

Konkurs recytatorski im. Magdaleny Zawada ma na celu popularyzację twórczości poetów, pisarzy regionu beskidzkiego, pobudzanie i rozwijanie zainteresowań poezją regionalną, rozwijanie umiejętności pięknego wysławiania się. Zadaniem uczestnika  konkursu jest recytacja 2 utworów  (poezja lub proza) poetów i pisarzy regionu beskidzkiego. Uczestnicy konkursu podzieleni są na trzy grupy wiekowe: klasy 1-3 szkoły podstawowej, klasy 4-6 szkoły podstawowej oraz gimnazjum.

Występujący oceniani są przez  jury,  złożone ze specjalistów, które przyznaje  najlepszym wykonawcom nagrody rzeczowe .

Ogłoszenie wyników i rozdanie nagród połączone jest ze spotkaniem autorskim z poetą beskidzkim. Gościliśmy już Wandę Miodońską, Magdalenę Kubica, Walerię Prochownik.

Imprezie towarzyszy wystawa poświęcona życiu i twórczości Magdaleny Zawada (1914-1995)- poetki, malarki, nauczycielki, pochodzącej z Jeleśni. Wystawa obejmuje dokumenty związane z jej życiem, zdjęcia, rękopisy, akwarele, obrazy olejne. Eksponaty na wystawę zostały udostępnione przez córkę poetki Marię Panuś oraz wnuka Pawła Panusia.

RECITAČNÍ SOUTĚŽ BÁSNÍKŮ A SPISOVATELŮ BESKIDSKÉHO KRAJE. MAGDALENA ZAWADYOVÁ

Recitační soutěž Magdalena Zawada si klade za cíl popularizovat tvorbu básníků a spisovatelů regionu Beskyd, podněcovat a rozvíjet zájem o regionální poezii a rozvíjet schopnost krásného vyjadřování. Úkolem účastníka soutěže je přednést 2 díla (poezii nebo prózu) básníků a spisovatelů z oblasti Beskyd. Účastníci soutěže jsou rozděleni do tří věkových skupin: 1.–3. ročník základní školy, 4.–6. ročník základní školy a střední škola.

Účinkující posuzuje odborná porota, která nejlepší interprety oceňuje věcnými cenami.

Vyhlášení výsledků a předání cen je spojeno se setkáním s beskydským básníkem. Již jsme hostili Wandu Miodońskou, Magdalenu Kubicu a Walerii Prochownik.

Akci doprovází výstava věnovaná životu a dílu Magdaleny Zawada (1914-1995) - básnířky, malířky a učitelky z Jeleśně. Výstava zahrnuje dokumenty související s jejím životem, fotografie, rukopisy, akvarely, olejomalby. Exponáty pro výstavu zpřístupnili básníkova dcera Maria Panuś a vnuk Paweł Panuś.

Próbowacka Jodła Beskidzkiego

Ważnym elementem zachowania dziedzictwa kulturowego są Koła Gospodyń Wiejskich. Na terenie gminy Jeleśnia działa ich aż 9, są stowarzyszone w Stowarzyszeniu Kół Gospodyń Wiejskich Gminy Jeleśnia. Kuchnia, podobnie jak inne dziedziny twórczości ludu, wypływają z wielopokoleniowych doświadczeń, a sztuka kulinarna jest tak samo ważna jak rzemiosło, obrzędowość, taniec czy śpiew. Przeglądy Potraw Regionalnych organizowane co roku, szczególnie w sezonie turystycznym stanowią ważny element promujący regiony. Zwyczaje żywieniowe są nierozerwalnie związane z całokształtem kultury obecnej w danej społeczności.

Starostwo Powiatowe Żywcu od kilkunastu lat jest organizatorem Powiatowego Przeglądu Potraw Regionalnych  ”Próbowacka jodła beskidzkiego”, obecnie organizowanego w ramach Dni Powiatu Żywieckiego w sierpniu lub wrześniu. Celem imprezy jest propagowanie dań regionalnych typowych dla Żywiecczyzny oraz możliwość ich zastosowania we współczesnej kuchni. W przeglądzie startuje kilkanaście drużyn reprezentujących Koła Gospodyń Wiejskich z terenu Powiatu Żywieckiego.

Gminę Jeleśnia reprezentuje jedno z 9 Kół Gospodyń Wiejskich działających na terenie gminy, aby każdemu z nich dać możliwość zaprezentowania swoich umiejętności kulinarnych.

Zkouška s Beskidzskými jedlemi

Důležitým prvkem uchování kulturního dědictví jsou Kruhy venkovských hospodyň. V obci Jeleśnia je jich až 9, jsou sdruženy ve Sdružení kroužků hospodyněk obce Jeleśnia. Kuchyně, stejně jako jiné oblasti lidové tvořivosti, vychází z vícegeneračních zkušeností a kulinářské umění je stejně důležité jako řemesla, rituály, tanec nebo zpěv. Významným prvkem propagace regionů jsou každoroční revize regionálních potravin, zejména v turistické sezóně. Stravovací návyky jsou neoddělitelné od celé kultury přítomné v dané komunitě.

Okres Żywiec Starosty je již několik let pořadatelem okresního přehledu regionálních jídel „Tróbowacka Beskidzki Fir“, který je v současnosti pořádán v rámci Dnů okresu Żywiec v srpnu nebo září. Cílem akce je propagace regionálních jídel typických pro region Żywiec a možnosti jejich využití v moderní kuchyni. Recenze se účastní asi tucet týmů zastupujících Kruhy venkovských hospodyň z okresu Żywiec.

Obec Jeleśnia je zastoupena jedním z 9 Kruhů venkovských hospodyň působících v obci, aby každá z nich měla příležitost prezentovat své kulinářské umění.

Warsztaty Folklorystyczne- Boże Narodzenie

Gminny Ośrodek Kultury w Jeleśni wraz ze Starostwem Powiatowym w Żywcu organizuje od kilkunastu lat w grudniu zimowe warsztaty folklorystyczne "Boże Narodzenie po Beskidzku".

Tematem warsztatów są tradycyjne ozdoby świąteczne, takie jak: pająki, połaźnice, światy, aniołki, jeże, gwiazdki jeżowe, pajączki, lalki. Zajęcia prowadzą specjaliści z zakresu folkloru oraz sztuki ludowej - Barbara Rosiek-etnograf z Muzeum Miejskiego w Żywcu, Jan Gąsiorek- folklorysta oraz Maria Grzegorek– twórczyni ludowa. Bibułkarki z naszej gminy pokazują przepiękne szyszki jodłowe i świerkowe oraz gwiazdę betlejemską z bibuły krepiny W warsztatach biorą udział panie z Kół Gospodyń Wiejskich oraz dzieci i młodzież ze szkół z całej gminy.

Umiejętności zdobyte w trakcie warsztatów twórczynie ludowe wykorzystują następnie podczas warsztatów organizowanych na zamówienie turystów w pensjonatach i hotelach. Hotele zamawiają u twórczyń ludowych z Korbielowa tradycyjne ozdoby świąteczne do wystroju wnętrz w sezonie świąteczno-sylwestrowym.

Folklorní dílny - Vánoce

Obecní kulturní středisko v Jeleśni spolu s Okresním úřadem v Żywici pořádá v prosinci již několik let zimní folklorní dílny „Vánoce v Beskidzce“.

Předmětem dílen jsou tradiční vánoční ozdoby, jako jsou: pavouci, červi, světy, andělé, ježci, ježčí hvězdičky, pavouci, panenky. Výuku vedou odborníci v oblasti folkloru a lidového umění - Barbara Rosiek - etnografka z Městského muzea v Żywici, Jan Gąsiorek - folklorista a Maria Grzegorek - lidová umělkyně. Výrobci hedvábného papíru z naší obce předvádějí krásné jedlové a smrkové šišky a betlémskou hvězdu z krepového papíru, dílen navštěvují dámy z Kruhů venkovských hospodyň a děti a mládež ze škol z celé obce.

Dovednosti získané během workshopů pak využívají lidoví umělci při workshopech pořádaných na přání turistů v penzionech a hotelích. Hotely objednávají od lidových umělců z Korbielówa tradiční vánoční ozdoby pro výzdobu interiérů v období Vánoc a Silvestra.

konkurs piosenki „ROZŚPIEWANE DZIECI”

Od kilkudziesięciu lat w Gminnym Ośrodku Kultury w Jeleśni w maju organizowany jest konkurs piosenki "Rozśpiewane dzieci". Celem konkursu jest: propagowanie kultury muzycznej wśród dzieci, promocja dziecięcej twórczości, promocja młodych wykonawców biorących udział w konkursie, popularyzacja polskich piosenek, walorów artystycznych, rozwijanie talentów estradowych.

W konkursie mogą uczestniczyć dzieci i młodzież (soliści i solistki) wyłącznie z Gminy Jeleśnia. Występujących ocenia jury, które przy ocenie bierze pod uwagę:dobór repertuaru (tekstu i muzyki) dostosowany do wieku i możliwości wykonawczych uczestników, umiejętności wokalne, wyczucie rytmu, czystość głosu, akompaniament, ogólny wyraz artystyczny i zaangażowanie, ruch sceniczny, oddanie klimatu piosenki.
W konkursie mogą być wykonywane piosenki z polskiego repertuaru dziecięcego i młodzieżowego. Najlepsi wykonawcy otrzymują dyplomy i nagrody rzeczowe.

písničková soutěž "ZPÍVEJÍCÍ DĚTI"

Již několik desetiletí se v Městském kulturním středisku v Jeleśni v květnu pořádá soutěž písní „Zpívající děti“. Cílem soutěže je: propagovat hudební kulturu mezi dětmi, podporovat dětskou kreativitu, propagovat mladé interprety účastnící se soutěže, popularizovat polské písně, umělecké hodnoty, rozvíjet jevištní talenty.

Soutěž je otevřena pro děti a mládež (sólisty a sólisty) pouze z obce Jeleśnia. Interprety hodnotí porota, která bere v úvahu: výběr repertoáru (textového i hudebního) přizpůsobený věku a výkonnostním možnostem účastníků, hlasové dovednosti, smysl pro rytmus, čistotu hlasu, doprovod, celkový umělecký projev a angažovanost, scénický pohyb, vykreslení atmosféry písně.

V soutěži mohou zaznít písně z polského dětského a mládežnického repertoáru. Ti nejlepší obdrží diplomy a věcné ceny.

OTA Fundacji Braci Golec

Ognisko Twórczości Artystycznej Fundacji Braci Golec od kilku lat działa w Gminie Jeleśnia. Jego zadaniem jest prowadzenie nauki gry na instrumentach muzycznych dla dzieci i młodzieży. To także miejsce wspólnego muzykowania i koncertów, kuźnia młodych talentów, które z pewnością dadzą o sobie znać w przyszłości. Ognisko Twórczości Artystycznej rozbudza kreatywność, pozwala uwierzyć w swoje możliwości. Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu młodzieży, Fundacja zakupiła na rzecz Ogniska wiele wysokiej klasy instrumentów- skrzypce i heligonki (charakterystyczny dla regionu Karpat instrument ludowy - prototyp akordeonu guzikowego), kilka par dud żywieckich, a także kontrabasy, puzony, trąbki, klarnety, saksofony, waltornie i flety.
Zajęcia odbywają się pod okiem doświadczonych i wykwalifikowanych pedagogów, wynagradzanych przy wsparciu Gminy Jeleśnia. O poziomie prowadzonych zajęć świadczą zarówno liczne osiągnięcia wychowanków Ogniska, jak i wysoki odsetek uczniów, pomyślnie zdających egzaminy wstępne do Państwowej Szkoły Muzycznej w Żywcu.
Dzięki wsparciu finansowemu Gminy oraz Fundacji Braci Golec, zajęcia prowadzone są już od kilku lat. Jedyny koszt jaki ponoszą dzieci to niewielka miesięczna opłata, która pozwala organizować ogniska w kolejnych gminach, kupować potrzebne instrumenty i realizować dodatkowe projekty. Dzieci z rodzin wielodzietnych i z trudną sytuacją finansową są zwolnione z opłaty.

OTA Nadace bratří Goleců

V obci Jeleśnia již několik let působí Centrum umělecké tvorby Nadace bratří Golců. Jeho úkolem je naučit děti a teenagery hrát na hudební nástroje. Je také místem společného muzicírování a koncertů, živnou půdou pro mladé talenty, které o sobě v budoucnu jistě dají vědět. The Bonfire of Artistic Creation probouzí kreativitu, umožňuje vám věřit ve své schopnosti. Pro potřeby mladých lidí nadace zakoupila pro Ognisko mnoho kvalitních nástrojů - housle a heligonky (lidový nástroj charakteristický pro karpatskou oblast - prototyp knoflíkové harmoniky), několik párů Żywieckých dud a také kontrabasy, pozouny, trubky, klarinety, saxofony, lesní rohy a flétny.

Výuka probíhá pod dohledem zkušených a kvalifikovaných učitelů, odměňovaných s podporou Komuny Jeleśnia. O vysoké úrovni tříd svědčí jak četné úspěchy žáků střediska, tak vysoké procento studentů úspěšně složených u přijímacích zkoušek na Státní hudební školu Żywiec.

Díky finanční podpoře Komuny a Nadace bratří Goleců výuka probíhá již několik let. Jediné náklady, které dětem vznikají, je malý měsíční poplatek, který jim umožňuje organizovat vatry v následujících obcích, nakupovat potřebné nástroje a provádět další projekty. Od poplatku jsou osvobozeny děti z vícečlenných rodin a osoby v tíživé finanční situaci.